Over coaching, kringlopen, festivals en de prijs van spiritualiteit
Er was een tijd waarin spiritualiteit zich afspeelde op stille plekken. In de tuin, in de natuur, of een rustig plekje ergens binnen. Met pen en papier, een veertje een kaarslichtje op een altaartje. In een droom die je iets wilde zeggen. In de oude verhalen van je oma of in de geur van kruiden op zolder.
Tegenwoordig is spiritualiteit overal. Je kunt het kopen – in glazen potjes, in e-books, in cursussen, in pakketjes met edelstenen, wierook en intentiekaarten. Spirituele coaching is booming. En de prijzen stijgen mee.
Spiritualiteit wordt al eeuwenlang verkend, doorgegeven, her-uitgevonden. Het leeft. En dat is mooi. Tegelijk brengt die zichtbaarheid ook iets anders met zich mee: verwatering, vermarkting, en soms ook verwarring.
De spirituele zoektocht wordt vandaag de dag vaak gekoppeld aan het idee dat je ‘anders’ moet zijn. Een buitenstaander. Of iemand die flink wat heeft doorgemaakt. Alsof gewone levenservaring – verlies, liefde, vragen, verlangen – niet meer voldoende zou zijn om je spiritueel te mogen noemen.
En ook uiterlijk lijkt soms een rol te spelen. Spirituele expressie krijgt een bepaald beeld mee: symbolische kleding, dreads, tatoeages. En daar is niks mis mee, zolang het uit jezelf komt. En ook een verkleedpartij om de historie of jouw eigen visie even beter te kunnen voelen is helemaal okay. Maar het is ook goed om te beseffen dat de heks, de wijze vrouw, de spirituele mens van vroeger vaker gewoon in alledaagse kleding liep. Onopvallend, meegaand met de tijd. Altijd krachtig aanwezig omdat ze doorleefden waarin ze geloofden.
Spiritualiteit zou voor iedereen dienen te zijn, en je mag er best wat voor moeten laten, keuzes voor moeten maken. Maar steeds vaker lijkt het een privilege. Spiritualiteit en "werken aan jezelf" een activiteit, een moment, om even de stressvolle buitenwereld te ontvluchten.
Want waar vroeger ruimte was om je innerlijke wereld te verkennen zonder jezelf te moeten bewijzen, lijkt er nu soms een sfeer te ontstaan waarin kwetsbaarheid wordt omgezet in dienst of product. Er zijn mensen die met liefde en integriteit begeleiden, maar er zijn er ook die na een korte opleiding anderen gaan helpen vanuit een verlangen om erbij te horen, of van betekenis te zijn. En dat mag, zolang het gepaard gaat met reflectie en zorgvuldigheid. Want het klinkt mooi, maar wat betekend het echt? En voor wie zijn deze boodschappen bedoeld? Voor mensen met tijd, ruimte en geld. Niet voor de moeder die werkt in een flatje woont, niet voor de de oudere vrouw die met een klein pensioen de supermarkt inloopt.
Wat geldt voor coaching, geldt ook voor veel workshops, retraites en festivals. Sommigen ooit begonnen als een ode aan oude verhalen, voorouderwijsheid, natuurlijke cycli of mystieke thema’s, zijn ze op veel plekken veranderd in kleurrijke belevingswerelden. Er is ruimte gekomen voor expressie – voor glitter, voor fantasie, voor fluïde vormen van identiteit – en dat is prachtig. Maar je kunt je soms afvragen: waar is de stilte gebleven? De eenvoud? De bedding van ritueel en betekenis? Wanneer beleving het overneemt van bezieling, verliest spiritualiteit iets van haar wortels. Niet uit onwil, maar misschien uit een verlangen om zichtbaar te zijn in een wereld die snel en luid is geworden. Daar waar het ego groeit.
Spiritualiteit wordt steeds meer aangeboden in programma’s en trajecten: “Laat los wat je niet langer dient”, “Zielsverlangen traject”, “Vrouwen krachtcirkel met cacao en klankbaden”, massages en trancereizen. Sommige zijn verdiepend en helend. Andere vooral mooi verpakt. En vaak zijn het de mensen met ruimte, tijd en geld die eraan deelnemen. Terwijl de behoefte aan verbinding, troost en betekenis universeel is – en juist daar het meest raakt waar het leven schaaft.
Zelfs de kringloop – ooit bedoeld om duurzaamheid te stimuleren en spullen een tweede leven te geven – lijkt steeds meer op een hippe winkel met stevige prijzen. Wat ooit draaide om delen en doorgeven, is nu ook een markt geworden.
Ambachtelijke producten – met liefde gemaakt – zijn waardevol. Maar ook hier geldt: niet iedereen kan het betalen. En spiritualiteit, hoe mooi ook verpakt, hoort niet exclusief te zijn.
Misschien is het tijd om anders te kijken. Niet kleiner, maar bewuster. Niet minderwaardig, maar eenvoudiger. Soberder leven, eenvoudiger kopen, met meer aandacht en minder ruis.
Spiritualiteit is geen product. Het is een pad. Geen hype, maar een herinnering. Geen façade, maar een uitnodiging tot leven met betekenis. En dat pad kun je altijd bewandelen – ongeacht je uiterlijk, achtergrond of opleiding.
Soms ligt de grootste magie in wat geen geld kost. Een steentje dat je kind voor je vindt. Een lied dat je grootmoeder zong. Een potloodtekening in je dagboek. Een gesprek zonder oordeel. En nee, je hoeft tijd en techniek niet te verloochenen om spiritueel te zijn. Het is genoeg om bewust te zijn, bewust om te gaan met. Om dankbaar te zijn, ook voor al het goede in onze tijd.
Spiritualiteit leeft in mensen. In hun handen, hun adem, hun intenties. Hoe meer we dat herinneren, hoe minder we hoeven te kopen om ons verbonden te voelen.
En hoe meer we vertrouwen op de kracht van eenvoud, hoe dieper we misschien wel gaan.