Intro - De vrouw in de geschiedenis
Note; Net als bij het 'lezen' en 'vertalen' van niet- of onvolledig geschreven geschiedenisstukken is het ook de stem van de verteller als de 'kleur' van de lezer die hier medebepaald. In het verlengde hiervan is het, ondanks dat alle moeite hiertoe gedaan is, onmogelijk te beweren dat alles historisch correct is.
De bedoeling: "Heks" als Geuzennaam
We streven ernaar om de naam "Heks" als een geuzennaam te promoten. Iedereen zou moeten weten waarom het dragen van de naam "Heks" een teken is van trots, kracht en vrijheid. Ooit werd deze naam gebruikt om vrouwen onterecht te veroordelen en te vervolgen. Maar vandaag de dag kunnen we deze naam terugnemen en erkennen als symbool voor de kennis, kunde en zelfstandigheid die vrouwen door de eeuwen heen hebben gedragen.
Heksen waren genezers, vroedvrouwen en wijze vrouwen die in harmonie met de natuur leefden. Hun kennis van kruiden, maanstanden en heling was een erfenis uit oude tijden – een tijd waarin vrouwen gerespecteerd werden als hoeders van het leven. Hoe kon het dat deze rol, ooit zo gewaardeerd, later zo werd onderdrukt? Om dat te begrijpen, maken we een reis door de tijd. We beginnen bij een wereld waarin mensen nog vrij rondtrokken en eindigen bij een samenleving waarin bezit en macht de rol van vrouwen veranderden.
De vrouw in de geschiednis
-
De Tijd van de Reizende Jagers (±15.000 - 10.000 v.Chr.)
De Rendierjagers van de Ahrensburgcultuur (±12.000 - 10.000 v.Chr.)
📍 Noordwest-Europa (Nederland, Duitsland, Denemarken)
Lang geleden, toen er nog geen dorpen of steden waren, leefden mensen als reizigers in de natuur. Ze trokken rond, volgden de dieren en leefden van wat de aarde hen gaf.
🔹 Waarom trokken ze rond?
Dieren bleven niet op één plek, dus mensen moesten hen volgen. Ze bouwden eenvoudige hutten of zochten beschutting in grotten.
🔹 Wat deden de vrouwen?
Zij zorgden voor het kamp, verzamelden bessen en kruiden en wisten precies welke planten geneeskrachtig waren. Deze kennis werd doorgegeven van moeder op dochter.
🔹 Hoe leefden ze samen?
Alles werd gedeeld. Er waren geen rijken of armen. De sterkste jagers en slimste verzamelaars hielpen de groep te overleven. Jongens leerden jagen van hun vaders, meisjes leerden het kamp draaiende te houden van hun moeders. Iedereen was even belangrijk.
-
De Eerste Dorpen Ontstaan (±12.000 - 9.000 v.Chr.)
Swifterbantcultuur (±5.300 - 3.400 v.Chr.)
📍 Nederland (rond de IJssel, Flevoland, Noord-Nederland)
Op een dag ontdekten mensen iets bijzonders: als je een zaadje in de grond liet vallen, groeide er een plant uit. Ook merkten ze dat ze dieren konden houden en niet langer hoefden te jagen. Dit betekende het begin van een nieuw leven op één plek, met huizen en dorpen.
🔹 Waarom bleven mensen op één plek?
Ze leerden hun eigen voedsel verbouwen, waardoor ze niet meer voortdurend hoefden rond te trekken.
🔹 Wat deden de vrouwen?
Ze verbouwden gewassen, verzorgden de dieren en hielden de kennis van de natuur levend. Ze wisten welke kruiden geneeskrachtig waren en hoe ze vuur moesten maken om voedsel te bereiden.
🔹 Wat veranderde er?
Mensen gingen samenwerken in grotere groepen en bouwden hutten van hout en riet. De wereld om hen heen werd steeds belangrijker.
-
De Tijd van de Eerste Boeren en het Begin van Landbezit (±10.000 - 5.000 v.Chr.)
De Hunebedbouwers (Trechterbekercultuur, ±3.400 - 2.900 v.Chr.)
📍 Nederland (Drenthe, Noord-Duitsland, Denemarken)
Stel je voor dat je over het land loopt en plotseling enorme stenen ziet, opgestapeld als een poort. Dit zijn hunebedden, grafmonumenten van de eerste boeren in Nederland. Deze mensen hadden vaste huizen en boerderijen, en de grond waarop ze woonden werd steeds belangrijker.
🔹 Wat veranderde er?
Mensen begonnen te denken: "Dit stukje land is van mij!" Vroeger werd alles gedeeld, maar nu kregen families hun eigen grond, die ze doorgaven aan hun kinderen.
🔹 Wat deden de vrouwen?
Ze werkten op het land, zorgden voor het vee en hielden de dorpen draaiende. Ze waren genezers, vroedvrouwen en hoeders van oude kennis.
🔹 Hoe ontstond ongelijkheid?
Sommige families bezaten meer land dan anderen en werden machtiger. Ze bouwden grotere huizen en bepaalden de regels. Zo ontstond een kloof tussen rijk en arm, iets wat vroeger niet bestond.
Conclusie: Van Vrije Vrouwen naar Onderdrukking
Ooit leefden mannen en vrouwen gelijkwaardig samen. Ze hadden verschillende taken, maar iedereen was belangrijk. Vrouwen droegen kennis over het leven, de natuur en het voortbestaan van de groep. Maar toen land en bezit belangrijker werden, veranderde hun rol. De macht verschoof, en langzaam verloren vrouwen hun vrijheid. Dit leidde uiteindelijk tot tijden waarin ze als heksen werden vervolgd, simpelweg omdat ze de oude kennis nog bezaten.
Onze reis door de tijd laat zien hoe de wereld veranderde en hoe belangrijk het is om de kracht van vrouwen en hun kennis te blijven herinneren. Want wie de geschiedenis kent, begrijpt beter waar we vandaag de dag staan. 🌿